წითელი წიგნი

წითელი წიგნი — იშვიათ და გადაშენების პირას მისულ მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების სია, მათი თანამედროვე მდგომაორების მოკლე დახასიათებით. არსებობს წითელი წიგნის საერთაშორისო, ნაციონალური და ადგილობრივი ვარიანტი.

ზღარბისებრნი

ზღარბისებრნი (ლათ. Erinaceidae), ძუძუმწოვრების ოჯახი მწერიჭამიებისრიგისა. ოჯახში 8 გვარის 20 სახეობაა, რომლებიც გაერთიანებულია 2 ქვეოჯახში: ვირთაგვასებრი ზღარბები (Echinosoricinae)

ლოსი

ლოსი, ცხენირემი (Alces alces) — წყვილჩლიქოსანი ცხოველი ირმისებრთაოჯახისა. მამალი ლოსის სხეულის სიგრძე 3 მ, მასა 570 კგ აღწევს. დედალი უფრო პატარაა. ლოსს აქვს გრძელი ფეხები, ვიწრო,

სპილოსებრნი

სპილოსებრნი (Elephantidae) — ძუძუმწოვრების ოჯახი ხორთუმიანებისრიგისა. ტანად დიდი ცხოველები. მათი სიმაღლე 3,5 მ, ხოლო მასა — 4-5 ტაღწევს. აქვთ მასიური სხეული, დიდი თავი,

მელა

მელა (Vulpes) — მტაცებელი ძუძუმწოვრების გვარი ძაღლისებრთა ოჯახისა. გავრცელებული არიან ყველგან ანტარქტიდის გარდა. ავსტრალიაში შეყვანილია. გვარში 6 სახეობაა. ჩვეულებრივი

ტურა

ტურა (Canis aureus) — მტაცებელი ძუძუმწოვარი ცხოველი ძაღლისებრთაოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძეა 71-82 სმ, მასა — 7-13 კგ. ზამთრობითჩალისფრადაა შეფერილი, ზაფხულში ჭუჭყისფერ-

ავაზა

ავაზა, გეპარდი (Acinonyx jubatus) — ძუძუმწოვარი კატისებრთა ოჯახისმტაცებელი. ხმელეთის ყველაზე სწრაფი ცხოველი; გავრცელებულია აფრიკის,ინდოეთის, წინა და შუა აზიის ტრამალებსა

ზებრა

ზებრები, ცხენის გვარის (Equus) ძუძუმწოვართა ჯგუფი. ზებრების სხეულის სიგრძეა 2-2,4 მ, კუდისა 47-57 სმ, სიმაღლე მინდაოში — 1,2-1,4 მ, წონა 350 კგ-მდე. სხეული შეფერილი აქვთ მუქი და ღია ფერის

მგელი

მგელი (Canis lupus, ასევე რუხი მგელი) — ჭკვიანი, საზრიანი და ადვილად შემგუებელი ცხოველი; მტაცებელთა რიგის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებულიძუძუმწოვარი, ძაღლისებრთა ოჯახისა.

თეთრი დათვი

თეთრი დათვი (ლათ. Ursus maritimus — ზღვის დათვი) — მტაცებელიძუძუმწოვარი ცხოველი დათვისებრთა ოჯახისა. არქტიკული ფაუნის ტიპობრივი

მურა დათვი

მურა დათვი (ლათ. Ursus arctos) — მტაცებელი, ძუძუმწოვარი, დათვისებრთაოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძე 2,5 მ-მდე, მასა 480 კგ-მდე აღწევს. გავრცელებულია ევროპაში, აზიაში, ჩრდილოეთ ამერიკაში,

ვეფხვი

ვეფხვი (ლათ. Panthera tigris) — მტაცებელი ძუძუმწოვარი კატისებრთაოჯახის, პანტერათა გვარის წარმომადგენელი.

ჯიხვი

ჯიხვი — დიდი ზომის თხა. მიეკუთვნება წვრილჩლიქოსნების რიგს. ცნობილია ორი სახეობა: დასავლეთკავკასიური და აღმოსავლეთკავკასიური. ცხოვრობს კავკასიონის მთავარი ქედის აღმოსავლეთ

ლომი

ლომი (Panthera leo) — მტაცებელი ძუძუმწოვარი კატისებრთა ოჯახის,პანტერათა გვარის წარმომადგენელი . მისი სხეულის

ირემი

ირემი (ლათ. Cervus) — წყვილჩლიქოსან ცხოველთა გვარი ირმისებრთაოჯახისა. თითო რქაზე შეიძლება 10-ზე მეტი ტოტიც ჰქონდეს. კისერზე მოკლე ფაფარი აქვს. ნუკრი ხალებიანია, მოზრდილი — ერთფერი.

არწივი

არწივი (ლათ. Aquila) — ფრინველების გვარი შავარდნისნაირთა რიგისა.. სხეულის წონა 6 კგ-მდეა (მთის არწივი), ფრთების შლილი 2 - 2,5 მ-მდე. თითები ბუმბულით შემოსილია გალომდე. გარეთა და შუა

მტრედი

მტრედი შინაური, ფრინველი მტრედისებრთა ოჯახისა. ცნობილია მტრედის დაახლოებით 150 ჯიში, რომლებიც 3 ჯგუფად იყოფა: საფოსტო, დეკორატიული და მეხორცული.

თევზი

თევზები — წყლის ხერხემლიანი ცხოველები, რომლებსაც არა აქვთ სხეულის მუდმივი ტემპერატურა. თევზების ზომა-წონა განსხვავებულია: პანდაკის სიგრძე 7,5 მმ-ს აღწევს, ხოლო ვეშაპისებრი

კატა

კატა (Felis) — მტაცებელი ძუძუმწოვრების გვარი კატისებრთა ოჯახისა. ტანად პატარა (ტყის, ველის კატა) ან საშუალო და მოზრდილი (ფოცხვერი, პუმა) ცხოველებია. აქვთ ვერტიკალური გუგა, ჩამალული

ცხენი

ცხენი (Equus caballus ან Equus ferus caballus) — ოთხფეხა ჩლიქოსანი ძუძუმწოვარი ცხოველი. ცხენები დიდი ხნის განმავლობაში ეკონომიკურად ყველაზე მნიშვნელოვანი მოშინაურებული ცხოველები იყვნენ და განსაკუთრებულ როლს ასრულებდნენ ადამიანთა და ტვირთის ტრანსპორტირებაში ათასობით წლის

მწყერი

მწყერი, ჩვეულებრივი მწყერი (Coturnix coturnix), ფრინველი ქათმისნაირთა რიგისა. მისი სხეულის სიგრძე 16-20 სმ, მასა 80-145 გრამს აღწევს. აქვს მურა, მუქი და ღია ფერის ლაქებიანი ზურგი.

ციცარი

ციცარი შინაური (Numididae), ფრინველთა ოჯახი ქათმისნაირთა რიგისა. შინაური ციცარი წარმოშობილია ჩვეულებრივი ციცრისგან (Numida meleagris), რომელიც დასავლეთ აფრიკაში ბინადრობს.

გედი

გედები (Cygnus), ფრინველები იხვისებრთა ოჯახისა. მათი სხეულის სიგრძე 180 სმ აღწევს, წონა 13 კგ. აქვთ გრძელი კისერი. კარგად ფრენენ და ცურავენ, ცუდად დადიან და ვერ ყვინთავენ. გედების 6

ხოხობი

ხოხობი (Phasianus), დიდტანიან (სხეულის სიგრძე 85 სმ-მდე, მასა – 2 კგ-მდე) ფრინველთა გვარი ქათმისნაირთა რიგისა. მამალი მკვეთრადაა შეფერილი, ბუმბულზე

ცხვარი

ცხვარი (ლათ. Ovis) — წყვილჩლიქოსანი მცოხნელი ცხოველების გვარი ძროხისებრთა ოჯახისა. მათი სხეულის სიგრძე 140 სმ, მასა 40-200 კგ აღწევს. გავრცელებულნი არიან ხმელთაშუა ზღვის ზოგიერთ

ბატები

ბატები, იხვისებრთა ოჯახის ფრინველები ბატისნაირთა რიგისა. წონა 6 კგ-მდე აღწევს, სიგრძე 60-100 სმ. შედარებით მაღალი ფეხები უფრო სასიარულოდაა მომაჯვებული, ვიდრე საცურაოდ. ბატები ძირითადად იკვებებიან ხმელეთზე ან წყალმარჩხში მხენარეთა ფოთლით, ყლორტებით, ბოლქვებით,

იხვები

იხვები, ბატისნაირთა რიგის ფრინველთა რამდენიმე გვარი. გაერთიანებული არიან იხვისებრთა ოჯახში. ფართოდ არიან გავრცელებული ყველა კონტინენტზე, გარდა ანტარქტიდისა.

თხა

თხა (ლათ. Capra hircus) — წყვილჩლიქოსანი მცოხნავი ცხოველი ძროხისებრთა ოჯახისა. შინაური თხის წინაპარია გარეული თხის ორი სახეობა — ნიამორი და რქახრახნილი თხა, აგრეთვე ამომწყდარი Capra prisca.

ძაღლი

შინაური ძაღლი (ლათ. Canis lupus familiaris)^[1][2] – რუხი მგლის ქვესახეობა, ძაღლისებრთა ოჯახის წევრი მტაცებელთა რიგის მოშინაურებული ძუძუმწოვარი ცხოველი. კატებთან ერთად წარმოადგენს კაცობრიობის ერთ–ერთ ყველაზე პოპულარული „თანამგზავრ“ ცხოველს.

ქათამი

ქათამი — ქათმისნაირთა რიგის შინაური ფრინველი. წარმოშობილია გარეული ბანკივური ქათმისაგან. სასოფლო-სამეურნეო ფრინველთა შორის შინაური ქათამი ყველაზე გავრცელებულია. მას ამრავლებენ ხორცისა და კვერცხისათვის, გარდა ამისა იყენებენ ბუმბულსა და გერმას. ძირითადი პროდუქციის მიხედვით ქათმის ჯიშები იყოფა მეკვერცხულად, მეკვერცხულ-მეხორცულად, სახორცე-მეკვერცხულად და სახორცედ. ამ მიმართულებების ჯიშებს აქვთ კონსტიტუციური და ექსტერიერული თავისებურებანი.

ინდაური

ინდაური — ფრინველი ქათმისნაირთა რიგისა. მოიცავს ორი გვარის თითო სახეობას. ჩვეულებრივი ინდაური (Meleagris gallopavo) შინაური ინდაურის წინაპარია, მისი ტანის სიგრძეა 100-110 სმ, მამლის მასა დაახლოებით 8 კგ. გავრცელებულია აშშ-ის სამხრეთ-აღმოსავლეთით და მექსიკაში. კოპლებიანი ინდაური (Agriocharis ocellatus) ბინადრობს ცენტრალურ ამერიკაში. ინდაური იკვებება მცენარეული და ცხოველური საკვებით. სანადირო ობიექტია.